बैतडी, जेठ १६ गते ।  बैतडीको सतबाँझको चिनारीका रुपमा रहेको गोल्डेन डेलिसियस जातको स्याउका बोट  पुनः फल्न थालेका छन् । छहजार मध्ये बचेका १५० बोटमा यो वर्ष लटरम्मै स्याउका दाना देखा परेका छन् ।   
२०१९ सालमा  २९ हेक्टर क्षेत्रफलमा छहजार स्याउका बोट लगाएर सतबाँझ बागवानी स्थापना भएको थियो । पछिल्लो एक दशक यता सतबाँझमा हिउँ पर्न छाडेपछि गोल्डेन डेलिसियस जातको स्याउका हराउँदै जान थालेको   छ । 
जाडो मौसममा हिउँ पर्न छाडेपछि सतबाँझ बागवानीका नामसमेत फेरेर सतबाँझ सुख्खा फललफूल विकास केन्द्र राखिएको छ । बागवानीमा बाँकी रहेका गोल्डेन डेलिसियस जातका बोटमा यो वर्ष लटरम्मै स्याउ फलेपछि यहाँका कृषि प्राविधिक खुसी भएका छन् । 
छहजार बोट मध्ये अहिले करिब १५० जति गोल्डेन डेलिसियस स्याउका बोट बाँकी रहेको प्राविधिक अर्जुन खड्काले बताउनुभयो । 
उहाँले भन्नुभयो, “ गोल्डेन डेलिसियस हराउन थालेको थियो । यो वर्ष बोटमा स्याउ फल्दा उत्सहित भएका छौं । सतबाँझको पहिचान जोगाउन चार वर्ष अघि होचो जातका फुजी र गाला नामको स्याउका एक जार पाँचसय बोट रोपेका छौं । नयाँ प्रजातिको स्याउ नफल्दै पुरानै बोटमा फल लागेपछि हामी निकै खुसी भएका छौं ।”   

---

कुनै बेला  लटरम्म स्याउ फल्ने बैतडीको सतबाँझमा पछिल्लो समय स्याउ फल्न छोडेपछि यहाँ हिँउदे फलफूलको नर्सरी उत्पादन भईरहेको छ । नर्सरीमा ओखर, कागजी बदा, जैतुन र नास्पाति लगायतको फलफूलको नर्सरी छ । 
सिँचाइले परिवर्तन ल्यायो 
हिउँ पर्न छोडेपछि मरुभूमि जस्तो सुख्खा डाँडोे बन्न पुगेको सतबाँझमा सिँचाइका लागि डिप बोरिङ्बाट पानी तानेर जमिन सिँञ्चित हुँदा स्याउका बोटमा चिस्यान पुगेको कृषि प्राविधिकले बताएका छन् । गोल्डेन डेलिसियस जातको स्याउ फल्न पर्याप्त चिस्यान आवश्यक पर्ने प्राविधिको भनाई छ ।
गोल्डेन डेलिसियस जातको स्याउ जोगाउन कार्यालयले सुक्न थालेका बोटमा पर्याप्त मल र पानीसँगै बोटको उपचार गरेपछि यो वर्ष स्याउ फलेको बताईएको छ ।  
समुद्री सतहबाट २३ मिटर अग्लो डाँडामा डिप बोरिङ्बाट पानी तानेर सिँचाईका लागि पोखरी निर्माण गरिएको छ । पोखरीको पानीले सतबाँझमा रहेका ५० हजार बोटविरुवाले पानी पाएको कार्यालय प्रमुख डम्बर भाटले बताउनुभयो । 
डिप बोरिङबाट पानी पुर्याउन ४६ लाख रुपियाँको ठेक्का भएको थियो । यशियन ड्रिल कम्पनीले निर्माण गरेको बोरिङले ९० मिटर गहिराईबाट चार ईन्च मोटो पाईपमा पानी निकालेको छ । 
सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारको भूमि व्यववस्था तथा कृषि मन्त्रालयको पहलमा सतबाँझ सुख्खा फलफूल विकास केन्द्रमा सिँचाई सुविधा पुगेको कार्यालय भाटले बताउनुभयो । 
जलवायु परिवर्तनका कारण स्याउको उत्पादन घटेपछि अहिले यहाँ ओखर लगायतको नर्सरीलाई प्राथमिकता दिएको फलफु केन्द्रका प्राविधिक अर्जुन खड्काले बताउनुभयो ।